Sa utjecajem vanjskih političkih situacija (najčešće Bizantije), i u Bosni se počelo raspadati rodovsko-plemensko društvo. Tako je do kraja 9. vijeka tadašnja Bosna postala država sa razvijenim feudalnim karakteristikama.
Od početka 12. vijeka javlja se bosansko plemstvo koje je nastalo od rodovsko-plemenskih starješina. Prema ekonomskoj moći, vladajući stalež se dijeli na: velmože, vlastelu i vlasteline. Oni su uživali feudalne posjede koji su dobijani od ratnih zasluga,po uvjetu da po potrebi vrše vojnu službu.
Ban Matej Ninoslav (1232 n.e - 1249 n.e)
Kulin Ban (1180 n.e - 1204 n.e)
Ban Borić (1154 n.e - 1164 n.e) Ban Stjepan Kotromanic I (1250 n.e - 1290 n.e)
Razdoblje od početka XIII stoljeća pa do dolaska na vlast bana Mateja Ninoslava 1232 godine u Bosni je obilježeno jačanjem i širenjem Crkve Bosanske i njenog učenja, te naglim porastom moći i uticaja bosanske vlastele. Pritisci papske kurije na Bosnu, u cilju pokrštavanja Bošnjaka, ne gube na svom intenzitetu jos od Sabora na Bilinu polju
Veliki ban bosanski, vladao je od 1180. do 1204. i stekao poštovanje velikog vođe u bošnjačkoj historiji. Sačuvani fragmenti svjedočenja o ban Kulinovoj vladavini govore o 24 godine mira i nastojanja da Bosna ekonomski prosperira. Kulin banov trgovački ugovor s Dubrovnikom, čuvena povelja Kulina bana, sklopljena 1189, poticala je dubrovačke trgovce na eksploataciju bosanskih rudnika
Prvi po imenu poznati bosanski ban Borić spominje se u vremenu 1154-1164. Ban Borić je vladao u doba kratkotrajne obnove bizantske moći za vrijeme vladavine cara Manojla Komnena daleke 1143-1180 godine. Obnovivši bizantsku vlast na većem dijelu Balkana,Komnen se neizbježno morao sukobiti sa ugarskim svojatanjem istog prostora. Tako se ban Borić javlja u vrijeme ugarsko-bizantskih ratova ...
Stjepan Kotromanić I je nasljedio bana Ninoslava.Novi bosanski ban imao je vlast samo uz obale Drine, tako da je navedeno stanje iskoristio hrvatski feudalac Pavle Šubić, te svoju vlast proširio i u Bosni. Dvovlašće u Bosni između bana Stjepana Kotromana i plemićke porodice Šubić se nastavlja i poslije trenutka kada vlast nad dijelovima Bosne, kojima vlada ban Kotroman, 1314. godine preuzima njegov sin ban Stjepan II Kotromanić.
    |
||||||||||||
